วันดำรงราชานุภาพ

วันดำรงราชานุภาพ พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย เป็นชื่อเรียกขานของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ พระองค์ทรงเป็นกำลังสำคัญหรือบุคคลสำคัญในการพัฒนาประเทศหลาย ๆ ด้าน จนกระทั่งพระองค์เป็นบุคคลแรกที่ได้รับการยกย่องจากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) และยังทรงยกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๕ ซึ่งนับเป็นบุคคลไทยพระองค์แรก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพเป็นบุคคลสำคัญอีกหนึ่งพระองค์ที่ซึ่งเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศให้ได้รับความเจริญก้าวหน้า โดยเฉพาะด้านวงการการศึกษาของไทยที่ทรงเป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งกรมศิลปากร ราชบัณฑิตยสภา พิพิธภัณฑสถาน หอสมุดพระนคร อีกทั้งได้ทรงนิพนธ์หนังสือที่ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ไว้มากกว่า ๖๕๐ เรื่อง จึงทรงได้รับการถวายพระนามว่าเป็น "พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศให้ได้รับความเจริญก้าวหน้าในหลาย ๆ ด้าน อาทิ ด้านการเมืองการปกครอง ทรงดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบกเป็นพระองค์แรก อีกทั้งทรงริเริ่มก่อตั้งกระทรวงมหาดไทย และดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยเป็นพระองค์แรก ทรงดำรงตำแหน่งเป็นเวลานานถึง ๒๓ ปี

ด้านการสาธารณสุข ทรงมีพระดำริริเริ่มให้มีโอสถศาลา สำหรับรับหน้าที่ผลิตยาแจกจ่ายให้ราษฎรในตำบลห่างไกล ซึ่งปัจจุบันคือ สถานีอนามัย อีกทั้งยังทรงก่อตั้งโรงพยาบาลในท้องถิ่นทุรกันดาร และทรงริเริ่มก่อตั้งกรมพยาบาลขึ้น ซึ่งปัจจุบันคือกระทรวงสาธารณสุข

ด้านการศึกษา ทรงเป็นผู้อำนวยการโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบพระองค์แรก พระองค์ยังทรงริเริ่มก่อตั้งกรมธรรมการขึ้นมาเพื่อดูแลการศึกษาโดยตรง และทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมธรรมการพระองค์แรก (ปัจจุบันคือกระทรวงศึกษาธิการ) อีกทั้งยังทรงเป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งสถานที่ที่เกี่ยวเนื่องกับการศึกษาหลายแห่ง เช่น กรมศิลปากร พิพิธภัณฑสถาน หอสมุดพระนคร ราชบัณฑิตยสภา

ด้วยพระปรีชาสามารถดังที่ได้กล่าวมาล้วนเป็นที่ประจักษ์ในพระอัจฉริยภาพ พระองค์จึงเป็นบุคคลไทยพระองค์แรกที่ได้รับการยกย่องจากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๕ และทรงได้รับการถวายพระนามว่า “พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย”

วันดำรงราชานุภาพในตอนแรกกำหนดให้ตรงกับวันที่ ๒๑ มิถุนายน ของทุกปี เพื่อระลึกถึงวันคล้ายวันประสูติของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ แต่ภายหลังได้มีการเปลี่ยนแปลงใหม่ โดยกำหนดให้วันดำรงราชานุภาพตรงกับวันที่ ๑ ธันวาคม ของทุกปีแทน เพื่อระลึกถึงวันคล้ายวันสิ้นพระชนม์ ตั้งแต่นั้นวันที่ ๑ ธันวาคม จึงกำหนดให้เป็นวันดำรงราชานุภาพจนถึงปัจจุบัน

ขอบคุณข้อมูล : kapok.com, กองบังคับการปฏิบัติการพิเศษ